DOKUMENTY
– paszport ważny minimum 2 miesiące (uwaga: należy mieć przy sobie również jego kserokopię)
– osoby nieletnie bez opiekuna prawnego muszą okazać się upoważnieniem rodzicielskim, poświadczone przez notariusza, ze zgodą na wyjazd w języku angielskim
– osoby potrzebujące fakturę imienną prosimy o zgłoszenie tego faktu do dnia wyjazdu

WYWÓZ LEKÓW DO GRUZJI
Na wyjazd warto spakować leki osobiste (np. stosowane w chorobach przewlekłych), podstawowe leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i na dolegliwości układu pokarmowego, a także repelenty na komary (preparaty można też kupić na miejscu), przydatne akcesoria i opatrunki (np. chusteczki higieniczne, plastry, pęsetę) oraz środki dezynfekujące (żel, chusteczki) Jednocześnie zwracamy uwagę, że niektóre leki dostępne w Polsce i innych krajach UE bez recepty (takie jak np. popularny ibuprom), w Gruzji mogą być kwalifikowane jako środki odurzające i substancje psychotropowe, których wwóz jest zabroniony! Uczulamy, że gruzińskie służby graniczne działają w zakresie wwozu leków bardzo restrykcyjnie. Do Gruzji można wwieźć leki wyłącznie niezbędne do osobistego leczenia, w maksymalnej ilości 10 standardowych opakowań. W przypadku większego zapotrzebowania, do leków należy dołączyć odpowiednią dokumentację medyczną. Leki muszą się znajdować w oryginalnym opakowaniu. W przypadku wwozu do Gruzji leków zawierających substancje psychoaktywne, na granicy należy okazać kopię recepty oraz kopię certyfikatu, który potwierdza uprawnienia do wykonywania zawodu przez lekarza wystawiającego receptę, wraz z tłumaczeniami na język angielski. Wwieźć można ilość leku wystarczającą na okres do 31 dni. W przypadku leków przewożonych w bagażu podręcznym, które pasażer musi zażyć w trakcie lotu, wymagane jest zaświadczenie od lekarza w języku polskim i angielskim, poświadczone pieczątką.

Podróżni nieposiadający wymaganych zezwoleń na leki mogą być zatrzymani na granicy i narażeni na wysoką grzywnę.

–  Lista leków i substancji aktywnych, wymagających okazania dodatkowej dokumentacji oraz szczegółowe informacje o procedurze wwożenia leków (link nr. 1 –  zobacz, link nr. 2 – zobacz)
–  Informacje konsularne dla obywateli Rzeczpospolitej Polskiej (link nr. 3 – zobacz)

W razie jakichkolwiek wątpliwości, czy dane substancje aktywne podlegają kontroli przy wwożeniu do Gruzji, zalecamy bezpośredni kontakt z Referatem Konsularnym Ambasady RP w danym kraju (kontakt niżej – AMBASADY).

ZDROWIE I SZCZEPIENIA
Dodatkowe szczepienia przed wyjazdem, nie są wymagane. Profilaktycznie zaleca się jednak szczepienie na żółtaczkę typu A i B, wściekliznę, błonicę, tężec i krztusiec. Podczas pobytu zaleca się ponadto zachowanie ogólnej ostrożności i nienarażanie się na niepotrzebne ryzyko. Na górskich łąkach Kaukazu powszechnie występuje Barszcz Sosnowskiego – roślina silnie uczulająca, która wyglądem przypomina koper. Jeśli wystąpią objawy w postaci oparzeń, pęcherzy i złego samopoczucia, należy skontaktować się z lekarzem. Uważać na zdrowie powinny osoby z nadciśnieniem tętniczym, jako że ponad 90% powierzchni Armenii leży w górach. Pod ręką dobrze mieć też przydatne akcesoria czy opatrunki (np. plastry). Należy przy tym mieć na uwadze, że służba zdrowia w jest na niskim poziomie. Wizyty lekarskie są odpłatne (w określonych przypadkach turyści mogą się ubiegać o zwrot kosztów leczenia z tytułu polisy turystycznej). Różnica flory bakteryjnej może być w pierwszych dniach pobytu dokuczliwa dla osób o zwiększonej wrażliwości. Aby zapobiec dolegliwościom zdrowotnym podczas wycieczki, zaleca się mycie warzyw i owoców przed spożyciem oraz picie wody wiadomego pochodzenia (wskazana woda butelkowana).

PRZEPISY CELNE I PRAWNE
– kwotę do 14.000 euro można wwieźć bez deklaracji celnej
– przepisy ograniczają ilość wwożonej ilości alkoholu do 4 litrów (na obszar celny UE można wywieźć 1 litr alkoholu powyżej 22% albo 2 litry alkoholu o mocy do 22%, a dodatkowo 4 litry wina, 16 litrów piwa oraz do 200 sztuk papierosów)
– przemyt narkotyków i broni oraz ich posiadanie są karane pozbawieniem wolności
– fotografowanie i filmowanie niektórych oznaczonych obiektów oraz terenów przygranicznych jest zabronione

BEZPIECZEŃSTWO
Gruzja i Armenia są krajami bezpiecznymi, gościnnymi i przychylnymi turystom, jednak, jak wszędzie, należy zachować ostrożność i rozwagę. Ze względu na nie najlepsze warunki ekonomiczne, zdarzają się pospolite kradzieże. Aby nie narażać się na to ryzyko, należy zawsze pilnować swojego dobytku. Przypominamy, by NIE ZOSTAWIAĆ pieniędzy, wartościowych przedmiotów, drogiego sprzętu elektronicznego, dokumentów etc. w pokojach hotelowych (chyba że są one wyposażone w sejfy), a także doglądać torebek, plecaków i cennych rzeczy na trasie wycieczki. Trzeba również szczególnie uważać w trakcie przechodzenia przez jezdnię – lokalny ruch uliczny nie sprzyja pieszym.

WALUTA I PŁATNOŚCI
– walutą Gruzji jest lari (GEL), a w Armenii obowiązuje waluta dram (AMD)
– na podróż najlepiej zabrać dolary amerykańskie (wydane od 2006 roku włącznie, bez skreśleń i uszkodzeń) lub euro
– walutę można bez problemu wymienić na euro i dolary na miejscu
– w wielu sklepach i restauracjach można płacić kartą. Można też wypłacać pieniądze z bankomatu – w walucie lokalnej lub USD. W mniejszych miejscowościach korzystanie z bankomatów i płatności kartą może być utrudnione lub niemożliwe

CZAS
Różnica czasu między Polską a Gruzją i Armenią wynosi +2 godziny latem i +3 godziny zimą (UTC +4).

ELEKTRYCZNOŚĆ
Napięcie sieciowe w odwiedzanych krajach wynosi 220 V, typy gniazdek: C, F – czyli na wtyczki z dwoma okrągłymi bolcami (takie, jak w Polsce i większości krajów Europy).

KLIMAT
Gruzja jest krajem w większości górzystym. Panuje tu klimat podzwrotnikowy, wilgotny w zachodnich regionach i kontynentalny na wschodzie. Średnie temperatury w dzień są najwyższe w czerwcu (27°C), lipcu (31°C), sierpniu i wrześniu (26°C), natomiast najniższe w styczniu (6°C). Opady deszczu mogą występować przez cały rok, ale głównie w miesiącach zimowych i wiosennych.

Armenia jest krajem w większości górzystym. Panuje tu klimat podzwrotnikowy, suchy, kontynentalny. Przez większą część roku Armenia jest bardzo słoneczna i ma niskie zachmurzenie. Opady deszczu są niewielkie i sporadyczne. Temperatury w Armenii cechują się dużą skrajnością. Latem w górach jest chłodno i wilgotno, a średnie temperatury wahają się od 24 do 26 °C (w wyższych partiach nie przekraczają w dzień 15 °C), natomiast na pozostałych terenach występują częste upały ok. 32 °C. Zimy w Armenii są z kolei surowe, w całym kraju występują temperatury bliskie zeru i ujemne, które w górach mogą spaść do nawet -20 °C. Średnie temperatury w dzień są najwyższe w czerwcu (29°C), lipcu (33°C), sierpniu (32°C) i wrześniu (28°C), natomiast najniższe w grudniu (4°C) i styczniu (1°C).

RELIGIA
Gruzja i Armenia są krajami chrześcijańskimi, a dominującym wyznaniem jest prawosławie. W związku z tym należy pamiętać o odpowiednim stroju w miejscach kultu religijnego. Mężczyźni muszą założyć długie spodnie (latem przydatne będą długie spodnie z odpinanymi nogawkami), a kobiety – zakryć włosy, ramiona i nogi (warto mieć ze sobą chustę na głowę oraz długą spódnicę lub chustę, zakrywającą kolana). Przed wejściem do świątyni wypada wyciszyć telefon, a na terenie obiektu zachować spokój i ciszę. W cerkwiach obowiązuje zakaz fotografowania i filmowania.

UBIÓR
Na wycieczkę latem warto zabrać przewiewne ubrania, najlepiej z naturalnych tkanin. Nie obowiązują szczególne normy w zakresie ubioru (zwłaszcza w odniesieniu do kobiet), jednak zaleca się ubierać skromnie i niewyzywająco, nie odsłaniając zbyt wiele ciała. Ormianie (mężczyźni) rzadko noszą krótkie spodenki – odzież taka nikogo nie razi, ale jednocześnie może uniemożliwić wejście do niektórych restauracji czy instytucji kultury, które wymagają założenia długich spodni. Z tego względu warto zabrać spodnie z odpinanymi nogawkami. Armenia jest krajem raczej konserwatywnym, dlatego długie włosy u mężczyzn, dredy czy piercing są postrzegane negatywnie i mogą w skrajnych przypadkach być powodem nieprzychylnych komentarzy – w stosunku do turystów nastawienie do tego jest jednak znacznie łagodniejsze.

Przed wejściem do obiektów sakralnych kobiety i mężczyźni muszą zakryć ramiona i nogi (wskazane są bluzka z długim rękawem, spodnie z długimi nogawkami i, u kobiet, długa spódnica, którą można związać np. z dwóch dłuższych chust). U kobiet głowa może pozostawać odkryta, ale mimo to warto mieć przy sobie chustę do osłonięcia włosów.

LOKALNA KUCHNIA
Gruzja – kuchnia jest bardzo aromatyczna, bogata w przyprawy (zwłaszcza kolendrę, czosnek, szafran), warzywa (bakłażany, pomidory, paprykę), wspaniałe sery (np. sulguni), dania mączne i mięsa (baraninę, jagnięcinę, wołowinę, wieprzowinę, rzadziej drób). Pomimo obfitości dań mięsnych wegetarianie również znajdą coś dla siebie (mogą jednak mieć kłopot z posiłkami w restauracjach na trasie pielgrzymki).Popularnymi potrawami są m.in. chinkali (pierożki wypełnione bulionem i mięsnym farszem), chaczapuri (placki z cienkiego ciasta nadziane gruzińskim słonym serem), kubdari (takie same placki, ale z farszem mięsnym), ostri (pikantny gulasz mięsny) czy lobiani (zupa/leczo z fasoli). Do posiłków zwyczajowo podaje się
lokalny chleb. Na gruzińskich stołach częstym dodatkiem jest także lemoniada.

Armenia – dominują dania mięsne i sery, warzywa (spożywane na surowo, kwaszone), zielenina i bakalie (orzechy). Dostęp do pełnych dań wegetariańskich i wegańskich jest bardzo utrudniony – preferujący dietę roślinną muszą zwykle zadowolić się warzywami i dodatkami dostępnymi podczas ogólnych posiłków (bez obaw, jest w czym wybierać). W Armenii szczególnie popularne są bakłażany serwowane w dziesiątkach wariacji. Dostępne są także potrawy z ciecierzycy, soczewicy, fasoli, ryżu, kaszy (zwłaszcza bulgur). Do dań podawany jest też ormiański chleb lawasz. Osoby jedzące mięso mogą z kolei spróbować takich potraw i zup, jak szaszłyki, kebaby, dolma, harissa czy bozbasz. Na deser warto skosztować m.in. granatów – owoców, które są symbolem Armenii.

KULTURA I OBYCZAJE
Ormianie to otwarci, bardzo przyjaźni i gościnni ludzie, z usposobienia spokojni, stonowani, skromni i cisi. Ważną wartością w ich kulturze jest szacunek do starszych. Podczas posiłków Ormianie przestrzegają etykiety, mówiącej, że gospodarz domu jako pierwszy zasiada do stołu. Podobnie jak w Gruzji, również w Armenii popularne są toasty (często w formie wierszy i śpiewów), a ich wznoszenie spowite jest bogatym rytuałem. Czas posiłku jest tu owiany niezwykłą atmosferą, a zwykły obiad czy kolacja nierzadko przeradzają się w długą biesiadę, która stanowi też okazję do tego, aby docenić małe rzeczy i drobne życiowe radości. Ormianie są narodem niezwykle muzykalnym i cenią sztukę, czego można doświadczyć przy wspólnym stole, jak i na ulicach miast. W rozmowach z Ormianami zaleca się unikać tematów politycznych (dotyczących terytoriów spornych, zagadnień historycznych o podłożu politycznym etc.).

AMBASADY

Ambasada RP w Tbilisi (ul. Oniashvili 24, 0160 Tbilisi, Gruzja)
tel.: (+ 995 322) 92 03 98
e-mail: tbilisi.amb.sekretariat@msz.gov.pl
telefon alarmowy*: (+ 995) 599 701 279
email alarmowy*: tbilisi.wk.dyzurny@msz.gov.pl

Ambasada RP w Erywaniu (Hanrapetutyan 44/1, 0010 Erywań, Armenia)
tel.: +374 10 54 24 91; +374 10 54 24 97; +374 60 70 01 15
e-mail: erywan.amb.sekretariat@msz.gov.pl
telefon alarmowy*: +374 91 426 885
email alarmowy*: erywan.wk.dyzurny@msz.gov.pl

* Telefon i e-mail alarmowy do ambasady jest przeznaczony wyłącznie do kontaktu w sytuacjach nagłych i wymagających natychmiastowej interwencji dyżurnego konsula na rzecz obywateli polskich (np. zgony, aresztowanie, wypadki drogowe, kradzież dokumentów).